In een eerder artikel schreven wij over het overtrainen van het paard. Dit artikel gaan we het juist hebben over de juiste opbouw van je training conform het principe van supercompensatie.
Door Tamara Abrahams
Supercompa-watte?
Supercompensatie is binnen de trainingsleer een term voor het fenomeen dat het lichaam na een trainingsimpuls altijd de neiging heeft om zich te herstellen tot een punt boven het oorspronkelijke niveau. Dit kan alleen worden bewerkstelligd wanneer er voldoende hersteltijd in acht wordt genomen. Wanneer herstel niet tijdig en voldoende wordt toegepast na een zware training, zal je met de training niet het gewenste effect bereiken en kun je dus je paard overtrainen. In plaats dat het paard dan in conditie, kracht en bespiering toeneemt, neemt deze af en raakt het paard (over)vermoeid met alle (blessure) gevolgen van dien.
Maar hoe werkt het dan wel?
Gedurende een training treedt er in het weefsel microschade op. Als reactie daarop zal het lichaam deze schade proberen te herstellen en het weefsel verstevigen zodat het bij volledig herstel, het uitgangspunt boven het oorspronkelijke niveau komt. Oftewel: het weefsel wordt sterker en is beter voorbereid op de volgende training. Uitgangspunt hierbij is dat de arbeid-rust verhouding goed op elkaar wordt afgestemd.
Wanneer de arbeid-rust verhouding op de juiste wijze wordt toegepast, zal het lichaam over een langere periode zich steeds beter aanpassen aan de training. Om het lichaam te blijven prikkelen zal de training geleidelijk opgevoerd moeten worden. Wanneer dit het geval is zal je merken dat jouw paard de training beter gaat volhouden, de oefeningen gemakkelijker uitvoert en met meer kracht en expressie zal gaan bewegen.
Hersteltraining
Zoals eerder gezegd is het van belang dat je het paard de tijd geeft te herstellen van een training en je maar niet eindeloos door blijft trainen, waarmee je het paard eigenlijk alleen maar vermoeit. Een goede trainingsopbouw is daarbij essentieel! Na een fikse training of intensieve wedstrijd is het toepassen van een goede hersteltraining een goede mogelijkheid om je paard een kans te geven bij te komen van de inspanning. Zet je paard de dag na een zware training of wedstrijd niet zomaar stil, maar train het paard licht (bijvoorbeeld 20 minuutjes alleen wat loswerken in een ontspannen stap, draf en galop waarbij je de spieren rustig opwarmt en weer soepel maakt). Kort wat ontspannen bewegen aan de longe of een fijne staprit door het bos of over het strand als dit tot je mogelijkheden behoort, zijn ook hele goede hersteltrainingen. Kortom: geef het paard wel beweging maar niet te intensief en voornamelijk gericht op het opwarmen van de spieren en ontspanning! Dit geeft het paard de mogelijkheid van de gedurende de training of wedstrijd opgebouwde afvalstoffen af te komen waardoor ongemakken in de spieren zoals stijfheid en spierpijn wordt voorkomen. Tevens krijgt het paard hiermee de kans ook mentaal te ontspannen. Je zal zien dat je paard hier werkelijk van opknapt!
In de grafiek hieronder is de supercompensatie evenals het overtrainen mooi duidelijk weergegeven. De stijgende stippellijn is de supercompensatie. Je ziet dat deze lijn na de arbeid daalt. Dit is de fase waarin het energieniveau van het paard is gedaald (vermoeidheid) en het lichaam reageert op de ‘afbraak’ van cellen door training. In de herstelperiode (rust) zie je dat de lijn weer langzaam stijgt. In deze fase zet het lichaam haar herstelprocessen in gang, worden tekorten weer aangevuld en het weefsel verstrekt. Het lichaam maakt zich klaar voor de volgende training. Na de herstelfase volgt weer de arbeid om zo het gehele proces te herhalen. Wanneer de arbeid-rust verhouding in balans is, behaal je met de training een optimaal resultaat.
De rode lijn geeft de ‘afbraak’ van het overtrainen weer. Wanneer te vroeg wordt begonnen met de arbeid, krijgt het lichaam niet voldoende de tijd om te herstellen en zal het punt van supercompensatie niet worden bereikt met een tegenovergesteld effect in de training als resultaat.
Wanneer het lichaam na de supercompensatie fase niet meer wordt geprikkeld, zal de supercompensatie verdwijnen. Het lichaam gaat dan weer terug naar het niveau van voor de supercompensatie. De supercompensatie verdwijnt zo ongeveer met een week. Het is dus van belang tijdig het lichaam weer te voorzien van een trainingsprikkel.
Wanneer supercompensatie?
Maar wanneer weet je dan dat jouw paard in de supercompensatie zit? Net als bij de mens, verschilt dat per paard. Jij kent je paard zelf het beste. Na een zware training is het paard vermoeid. De dag erna kan het paard daardoor minder fit tonen en misschien ook wel minder soepel zijn in de beweging. Misschien merk je dat hij iets stijver begint in de training, dat het buigen minder gemakkelijk gaat of hij minder fijn op jouw hulpen reageert. Een en ander is afhankelijk van de zwaarte van de training en van hoe jouw paard hierop reageert.
Het ene paard is alweer super fit na één hersteldag, de ander heeft misschien wel twee of zelfs drie dagen nodig om te herstellen. Je merkt vanzelf wanneer jouw paard weer lekker wakker zijn stal uit komt en weer fit is. Dit is het punt van supercompensatie en kan er weer een zwaardere training worden verlangd.
Wij zijn erg benieuwd naar jullie ervaringen hiermee en welk schema voor jullie en jullie paard het best werkt, laat je het ons weten?
Tamara, sportmasseur @ Tamara Abrahams Equine Sports Massage/Website/ Facebook
Claudia, sportmasseur @ My happy athlete / Website / Facebook
